Podstawą zachowania dobrego stanu zdrowia jest prawidłowy styl życia, w którym kluczową rolę odgrywa racjonalny sposób żywienia.

Zasady prawidłowego komponowania posiłków są bardzo proste. Jeść smacznie, niskokalorycznie i zdrowo. Wszystkie te aspekty ciężko połączyć w całość. Często co apetycznie wygląda na talerzu i na dodatek jest dietetyczne, nie zawsze bywa dobrym połączeniem dla naszego organizmu. Powodem tego są składniki odżywcze (ich różnorodność) zawarte w pożywieniu. Warzywa, ryby i biały ser to bardzo zdrowe produkty.

Ale w połączeniu z innymi produktami, również zdrowymi, mogą stać się potrawami pozbawionymi wartości odżywczych, a nawet szkodliwymi. Warto więc poznać kilka zasad doboru produktów żywnościowych, z których powstanie pełnowartościowa potrawa.

Artykuły spożywcze można podzielić na 5 grup: białka, węglowodany, warzywa, owoce i tłuszcze. Należy zapamiętać, żeby unikać łączenia produktów z przewagą białek z produktami z przewagą węglowodanów w jednym daniu dlatego, że takie połączenie jest ciężko strawne dla organizmu.

Jak powinniśmy łączyć poszczególne składniki:

Niełuskany ryż + woda

Wypita szklanka wody, podczas spożywania posiłków bogatych we włókna (razowy chleb, nie łuskany ryż) powoduje napęcznienie w żołądku. Efektem będzie nasycenie i zmniejszenie przyswajania tłuszczów i cukrów.

Makaron + warzywa

Warzywa mają witaminy, minerały i błonnik, makaron zaś węglowodany. Dodając trochę oliwy z oliwek i posypując je parmezanem, zawierającym białko, otrzymamy kompletny posiłek.

Chleb razowy + wędliny

Jak wiadomo zdrowszym pieczywem od pieczywa białego jest pieczywo razowe, które najlepiej komponuje się z serami i wędlinami. Zawiera włókna regulujące wchłanianie tłuszczów

Pomidory + Oliwa z oliwek

Głównym pomidorowym dobroczyńcą jest Likopen, doskonały antyutleniacz, który chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych. Jeśli chcesz zwiększyć jego przyswajalność, zawsze serwuj pomidory w towarzystwie oliwy z oliwek, która dodatkowo ma silne działanie regenerujące i przeciwzmarszczkowe.

Owoce + sok z cytryny

Jagody, porzeczki, truskawki są pełne bioflawonoidów, które hamują starzenie się komórek i poprawiają krążenie. Te zalety wzmaga witamina C. Skrop owoce sokiem z cytryny.

Papryka + oliwa z oliwek

Oliwa pomaga przyswoić prowitaminę A. Występuje ona we wszystkich żółtych i pomarańczowych warzywach. Sałatki z nich możesz też przyprawiać sosami z oliwy czy jogurtu.

Jogurt + Suszone owoce

Jogurt znany jest od tysięcy lat, a jego właściwości regulujące pracę jelit są nieocenione. Jednak probiotyki (produkty zawierające korzystne dla nas szczepy bakterii) potrzebują wsparcia prebiotyków, by rozwinąć swoją pełną moc, bo to właśnie one pobudzają wzrost i aktywność flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym człowieka. Najlepszym naturalnym prebiotykiem jest błonnik roślinny, który znajdziesz w dużych ilościach między innymi w suszonych owocach.

Ryba + cytryna

Sok z cytryny poprawia smak, a zawarta w nim witamina C ułatwia przyswajanie żelaza, dlatego powinniśmy skrapiać sokiem z cytryny nie tylko rybę. Dotyczy to też kotleta lub hamburgera.

Produkty zbożowe + strączkowe

Produktom zbożowym brak jednych aminokwasów, a warzywom strączkowym drugich. Jeśli spożywasz je razem, dopełniają się, dostarczając białka równie cennego jak zwierzęce.

Mleko + cytrusy

Dzięki cytrusom mleko staje się łatwiej strawne. Codziennie na śniadanie zalecana jest porcja świeżo wyciśniętego soku z grejpfrutów i pomarańczy, która zaspokoi dzienne zapotrzebowanie na witaminę C.

Produkty zbożowe + owoce suszone

Jeśli dorzucisz suszonych moreli do płatków kukurydzianych czy przyprawisz makaron sosem orzechowym, zwiększysz w potrawie ilość białka i uzyskasz więcej żelaza.

UNIKAJMY:

Ser + mięso

Łącząc te dwa składniki uzyskasz maksimum białka, ale przy okazji też tłuszczów nasyconych, złych dla organizmu. Ponadto fosfor, w który bogaty jest ser, ogranicza przyswajanie cynku z mięsa.

Kawa + mleko

Kawa zawiera kwasy, wpływające na białko mleka, utrudniając trawienie. Dotyczy to też kawy cappuccino: ostry strumień gorącej pary wzmaga ten efekt i śniadanie zalega w żołądku.

Warzywa + alkohol

Alkohol utrudnia przyswajanie witaminy B1, obecnej np. w fasoli, więc nie powinniśmy pić alkoholu podczas jedzenia warzyw. Ten sam skutek występuje, jeśli przy piciu wina czy piwa będziesz pogryzać suszone owoce.

Ogórek + pomidor
Ogórek zawiera minimalne ilości witamin, minerałów i… kalorii. Można więc objadać się nim bezkarnie. Nie stanowi on zagrożenia ani dla wątroby, ani dla figury. Na pozór – idealny składnik sałatek. A jednak tak nie jest! Wszystko za sprawą jednego z jego specyficznych składników – askorbinazy, enzymu utleniającego witaminę C. Łyżeczka soku z ogórków zniszczy całą witaminę C w 3 litrach soku z pomidorów. Kilka plasterków ogórka, dodanych do sałatki z pomidorów, papryki i natki pietruszki (bogactwo witaminy C), pozbawi całą sałatkę tej witaminy. Dietetycy radzą: ogórki jadaj, ale bez innych warzyw.

Makaron + mięso

Węglowodany zawarte w makaronie mają niską kwasowość. Jeśli w żołądku napotkają białko mięsa, które wymaga bardzo kwaśnych soków żołądkowych, fermentują i powodują wzdęcia.

Herbata + ciasto drożdżowe
Puszyste ciasto drożdżowe z mocną i aromatyczną herbatą koi skołatane nerwy? Nic bardziej błędnego. Garbniki, nadające herbacie gorzkawy smak, działają na błonę śluzową przewodu pokarmowego i ograniczają wchłanianie białek oraz wiążą wapń, magnez, żelazo, cynk, miedź i inne ważne dla organizmu biopierwiastki. Niszczą również witaminę B1, a ciasto drożdżowe jest wyjątkowo zasobnym jej źródłem. To ona decyduje o sprawnym działaniu układu nerwowego. Dlatego do ciasta drożdżowego bezpieczniej jest pić słabszy napar z herbaty.

Kapusta + ryby

Kapusta zawiera substancje, które ograniczają przyswajanie występującego w rybach morskich jodu, gwarantującego właściwe funkcjonowanie tarczycy.

Jaja + ryby

Sałatka z tuńczykiem i jajkami? Lepiej zrezygnuj z jednego z tych składników: awidyna obecna w białku jajka neutralizuje witaminę H (biotynę) zawartą w tuńczyku i w makreli.

Ryba + olej słonecznikowy
Ryby morskie są prawdziwym eliksirem młodości. Zawierają niezwykły składnik – kwasy tłuszczowe omega-3. Tłuszcz ten neutralizuje prostaglandyny, powodujące zmiany zapalne w stawach, choroby nowotworowe oraz zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego.
Swoistym rywalem omega-3 są kwasy omega-6, występujące w oleju słonecznikowym oraz kukurydzianym. Jeśli w organizmie jest dużo kwasów omega-6, a mało omega-3, te pierwsze tłumią korzystne działanie tych drugich – zły stosunek kwasów tłuszczowych w naszej diecie jest jednym z ważniejszych czynników przyspieszających starzenie się organizmu.
Dorośli i dzieci powinni jadać ryby przynajmniej dwa razy w tygodniu. Wielkim błędem jest smażenie ich na oleju bogatym w kwasy tłuszczowe omega-6 – słonecznikowym i kukurydzianym, zaś najlepszym rozwiązaniem pieczenie, gotowanie na parze lub grillowanie.
Nie łącz też ryb z majonezem czy z sałatką z sosem winegret. Kupując szprotki lub sardynki w puszce, wybieraj te w sosie własnym albo oliwie.

Ser + rośliny strączkowe

Ser jest bogaty w ważny dla kości wapń. Ale jeśli dodasz fasolę, stracisz wszystkie jego zalety, ponieważ ziarna roślin strączkowych zawierają substancje utrudniające przyswajanie wapnia.

Mleko + razowe dodatki

Wydaje się, że to para przyjazna zdrowiu, ale tak nie jest. Włókna razowych dodatków (płatków, kółeczek, kulek) sprawiają, że wapń z mleka gorzej się wchłania.

Kiwi + żelatyna
Owoc zawiera związek, który rozkłada kolagen, a żelatyna składa się głównie z kolagenu. Dlatego galaretka z kiwi nigdy się nie zetnie. By unieszkodliwić ten związek, kiwi należy sparzyć.

Jajka + ziemniaki

Zapiekanka z warzywami i jajkami jest wyborna, jednak nie z punktu widzenia żywieniowego. Bulwy zawierają szczawiany, które hamują przyswajanie wapnia i żelaza z jajka.

Grzyby + alkohol

Popularne powiedzenie mówi: "wszystkie grzyby są jadalne, ale niektóre tylko raz". Myli się ten, kto sądzi, że chodzi tu tylko o muchomory i inne trujące gatunki. Jedząc smażone czy duszone grzyby jadalne również można trafić do szpitala, zwłaszcza gdy grzybowe danie popijemy winem, piwem czy wódką. Alkohol ścina bowiem specyficzną odmianę białka grzybów, które stają się niestrawne. Powoduje to poważne kłopoty trawienne, ale nie prowadzi do ciężkich powikłań.
Te zdarzają się, kiedy zje się czernidłaka pospolitego. Ten jadalny i bardzo smaczny grzyb zawiera korynę – toksynę blokującą rozkład alkoholu w ludzkim organizmie. Jeżeli w ciągu dwóch dni po zjedzeniu tych grzybów zostanie wypity alkohol – nawet w bardzo niewielkich ilościach (np. w kroplach ziołowych) – dochodzi do gwałtownych reakcji, które, zależnie od okoliczności, mogą doprowadzić nawet do śmierci.