Zdrowie, jest wartością bezcenną, której najczęściej życzymy sobie wzajemnie przy wszystkich nadarzających się okazjach. Mimo to często nie dbamy o nie i traktujemy jako dobro nadane aż do momentu, w którym zaczynają się z nim kłopoty. Te kłopoty, czyli problemy zdrowotne występujące w dzisiejszych czasach to najczęściej choroby cywilizacyjne wynikające ze złego stylu życia, który w 50% decyduje o stanie naszego zdrowia.

Tempo życia, stres, palenie papierosów, brak aktywności fizycznej i źle zbilansowana dieta to najczęstsze przyczyny rozwoju chorób takich jak otyłość, choroby układu krążenia, cukrzyca czy nowotwory. Do tego dochodzą psychosomatyczne konsekwencje nieodpowiedniego stylu życia. Drażliwość, zmęczenie, brak energii do pracy, spadek wydajności, nerwice depresje. To tylko niektóre konsekwencje nie dbania o własne zdrowie.

Dieta jest jednym z najistotniejszych elementów stylu życia. Jej odpowiednie prowadzenie wprowadza harmonię i ład do porządku dnia, a jeśli jest odpowiednio zbilansowana pozwala na prawidłowe funkcjonowanie organizmu, dużą wydajność pracy i utrzymanie dobrej kondycji bio – psycho – społecznej.

W dzisiejszych, zabieganych czasach, coraz większą część dnia spędzamy w pracy. Dodatkowo jest to ta część dnia, w której nasz organizm potrzebuje najwięcej energii do działania. Nie dostarczenie mu jej powoduje osłabienie, spadek wydajności pracy, rozdrażnienie. Dlatego warto zapoznać się z kilkoma podstawowymi zasadami racjonalnego odżywiania. Nie tylko po to by poprawić stan własnego zdrowia, ale również po to, by podnieść wydajność pracy własnej oraz pracowników. Niniejszy artykuł ma zaznajomić Czytelnika z podstawowymi zasadami racjonalnego odżywiania. Postaram się omówić je w sposób prosty i praktyczny, tak by łatwo można było wprowadzić je w swoje codzienne życie.

Na początek umówmy 5 podstawowych zasad racjonalnej diety.

1. Uregulowanie
Pierwsza podstawowa zasada racjonalnego odżywiania mówi o tym, że posiłki powinny być spożywane regularnie w odstępach nie dłuższych niż 4 godziny, przy czym ostatni posiłek nie powinien być spożywany dłużej niż 2 godziny przed snem. Najważniejszym z nich jest śniadanie, które powinno dostarczać energii w takich ilościach, by pozwoliło na spokojne funkcjonowanie bez poczucia głodu do południa, kiedy należy spożyć drugie śniadanie (lunch). Posiłek ten jest posiłkiem uzupełniającym, lekkim. Ma zapełnić straty energetyczne i pozwolić sprawnie funkcjonować do pory obiadowej. Posiłek główny powinien być spożywany w okolicach godz. 14-15. Wtedy mamy przygotować organizm do funkcjonowania przez resztę dnia.

W miarę upływu doby metabolizm naszego organizmu zwalnia się. Oznacza to, że coraz mniej energii będzie potrzebne dla jego prawidłowego funkcjonowania. W związku z tym obfite posiłki spożywane wieczorem (po godz. 18) powodują nadmierne odkładanie się tkanki tłuszczowej. Dodatkowo posiłki bogate w tłuszcze powodują obniżenie nastroju, mogą przyczynić się do problemów z zasypianiem, a co za tym idzie powodować zmęczenie i pogłębiać stres. Dlatego też podwieczorek i kolacja powinny być posiłkami lekkimi, o mniejszej kaloryczności, składającymi się z produktów lekkostrawnych.

2. Urozmaicenie
Jednym z najczęściej popełnianych błędów żywieniowych jest jednostronność stosowanej diety. Powoduje to powstawanie niedoborów składników odżywczych oraz minerałów i witamin, co z kolei może istotnie przyczynić się do rozwoju różnego rodzaju jednostek chorobowych. Niedobory magnezu powodują zmęczenie, rozdrażnienie, drżenie rąk i postawanie nerwowych tików; niedobory wapnia poza uszkodzeniami składu kości powodują obniżenie nastroju i rozdrażnienie. To tylko niektóre przykłady objawów spowodowanych złą dietą. Urozmaicenie oznacza korzystanie ze wszystkich grup produktów spożywczych przy układaniu jadłospisów. Wspomnianych grup jest 12 i są to: mleko i nabiał, fermentowane produkty mleczne (kefiry, jogurty, maślanki), jaja, mięso i przetwory mięsne, ryby, inne tłuszcze, produkty zbożowe (w tym chleb), warzywa, ziemniaki, warzywa suche strączkowe, oraz owoce.

Urozmaicenie polega nie tylko na spożywaniu produktów ze wszystkich tych grup, ale także na urozmaiceniu w ramach samej grupy. Niekorzystne jest np. spożywanie wyłącznie mięsa białego, gdyż nie ma ono tych składników, które występuję w mięsie czerwonym (jest np. uboższe w żelazo).

3. Unikanie
Ta zasada dotyczy unikania produktów ciężkostrawnych, drażniących przewód pokarmowy, jedzenia o niskiej wartości odżywczej, słodyczy, tłuszczy nasyconych. W aspekcie praktycznym unikać należy potraw smażonych, nieświeżych, bogatych w tłuszcze, produktów typu instant (np. zupy w proszku), czy posiłków oferowanych przez restauracje typu Fast food.

4. Uprawianie
Najnowsza piramida zdrowia opracowana przez Uniwersytet w Harwardzie jako podstawę zdrowego stylu życia określa aktywność fizyczną. Dziś wiemy już, że najlepiej skomponowana dieta nie przyniesie pożądanych rezultatów bez współistniejącego wysiłku fizycznego.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) racjonalne odżywianie może wpływać na wzrost wydajności pracy aż o 20%. Niewłaściwa dieta i zamawianie gotowych, wysokokalorycznych potraw ma wpływ na występowanie otyłości wśród pracowników biurowych. Eksperci programu „Lżej w pracy” przedstawiają zasady zdrowego odżywiania i troski o szczupłą sylwetkę w pracy.
Pośpiech i duża ilość obowiązków sprawia, że pracownik biurowy zapomina o regularnych posiłkach. W momencie gdy poczuje głód, zadowala się gotowymi potrawami typu pizza i fast food. W połączeniu z brakiem aktywności fizycznej prowadzi to do nadwagi, a następnie do otyłości. Prawidłowe odżywianie jest podstawowym warunkiem utrzymania szczupłej sylwetki i dostarcza substancji odpowiedzialnych za jasność i szybkość myślenia, pamięć długotrwałą i przytomność umysłu.

Kilka wskazówek jakie posiłki możemy szykować do pracy, aby utrzymać dobrą linię i mieś świetne samopoczucie!

Przede wszystkim pożywne śniadanie, np. pełnoziarniste płatki z mlekiem, bogate w substancje odżywcze dostarczy nam niezbędnej energii na cały dzień. Dlatego ważne jest, by nie wychodzić z domu na czczo. Nie powinno się również omijać kolejnych posiłków, gdyż uczucie głodu powoduje sięganie po tuczące i niezdrowe przekąski.

Drugie śniadanie: dwie kromki pieczywa chrupkiego i mały kefir lub maślanka z dwiema łyżkami otrąb pszennych.

Obiad: schab z warzywami (plaster schabu rozbity i usmażony z przyprawami, ulubione warzywa uduszone lub ugotowane na parze) lub kanapka z polędwicą i sałatka (dwie kromki pieczywa razowego, 4 plasterki polędwicy, sałata, pomidor, ogórek, łyżeczka oliwy z oliwek, ulubione przyprawy) lub dwie kromki pieczywa chrupkiego i sałatka z łososiem lub tuńczykiem (plaster łososia lub tuńczyk, sałata, pomidor, ogórek kwaszony, 2-3 łyżki kukurydzy, łyżeczka oliwy z oliwek, ulubione przyprawy).

Podwieczorek: dowolny owoc, pamiętajmy że około godziny 16.00 wzrasta zapotrzebowanie organizmu na glukozę, dlatego możemy sobie pozwolić na coś słodkiego jak kilka winogron czy aromatyczne jabłko.

Przygotowywanie: Posiłki można przygotować wieczorem poprzedniego dnia. Jeżeli nie jesteśmy w stanie poświęcać na to czasu codziennie, można gotować podwójną porcję na dwa kolejne dni.

Nieprzewidziane sytuacje: Warto zostawić w pracy dodatkowe produkty, np. płatki pełnoziarniste, owoce suszone, chrupkie pieczywo. Mogą być wykorzystane, gdy musimy zostać dłużej w pracy. Jeżeli konieczne staje się kupienie gotowego posiłku, najlepiej zamówić sałatkę bez sosu lub kanapki z pieczywem razowym.